Achtergrond

Artrose is de vorm van reuma die het meest voorkomt. Volgens ReumaNederland (3) zijn er bijna 1,5 miljoen Nederlanders met de aandoening. Artrose komt voor bij zowel ouderen als jongeren, maar vaker bij vrouwen dan mannen. Bij artrose zijn een of meerdere gewrichten aangedaan doordat:

• Kraakbeen dunner, zachter en brokkelig wordt.

• Slijmvlies in het gewricht gaat ontsteken.

• Er osteofyten ontstaan: zicht- en voelbare knobbels ontstaan aan de rand van het gewricht

Mensen met artrose hebben last van stijfheid, een bewegingsbeperking en pijn. Die pijn ontstaat door veranderingen in de zenuwen van het gewricht, verzwakking van spieren rond het gewricht en irritatie van de pezen door osteofyten.

Bij ontstekingsreuma is er sprake van een auto-immuunziekte (4). Doordat het immuunsysteem gezonde cellen aanvalt, ontstaan er ontstekingen in de gewrichten, spieren en zelfs organen. Ontstekingsreuma is een verzamelnaam voor meerdere aandoeningen waar ongeveer 420.000 Nederlanders aan lijden. Zoals reumatoïde artritis, axiale spondyloartritis en sclerodermie. Geen enkele vorm is te genezen. Dit betekent dat ontstekingsreuma een chronische aandoening is (5)(6). Deze vorm van reuma is niet erfelijk, wel hebben omgevingsfactoren een invloed. Zo vergroot roken de kans op de aandoening op latere leeftijd (7).

De klachten variëren per vorm, maar meestal is er sprake van gezwollen, stijve en pijnlijke gewrichten, pezen of slijmbeurzen en bewegingsbeperkingen. Bovendien hebben mensen met ontstekingsreuma last van vermoeidheid als gevolg van een overactief afweersysteem (6).

Jicht is een vorm van ontstekingsreuma De oorzaak is een verhoogde urinezuurspiegel door een verstoorde stofwisseling, bijvoorbeeld door een verminderde nierfunctie, medicatiegebruik, actieve psoriasis of alcoholgebruik. Mannen hebben vaker last van jicht dan vrouwen, maar ook een bepaalde combinatie van genen of een operatie kan de kans op jicht vergroten (8). In Nederland hebben ruim 500.000 mensen last van deze aandoening (9).

Het overtollige urinezuur kan vorming van urinekristallen veroorzaken die neerslaan op gewrichten en daar ontstekingen veroorzaken. Vaak zijn dit delen van het lichaam die kouder of zuurder zijn, zoals de gewrichten in vingers en tenen. De ontstekingen komen plotseling op en zijn zeer pijnlijk waardoor aangedane gewrichten niet kunnen worden belast. Naast roodheid en een strak gespannen huid gaat jicht vaak samen met jichtknobbels: tophi. Jicht zorgt bovendien vaak voor een hoge bloeddruk en vergroot daardoor de kans op hart- en vaatziekten met 30% (8).

Osteoporose is een vorm van reuma waarbij de botdichtheid afneemt en botstructuur verandert. Hierdoor worden botten minder stevig en vergroot de kans op breuken, bijvoorbeeld in pols, heup of ruggenwervel. Deze breuken zijn ook het belangrijkste symptoom van de aandoening, de osteoporose zelf geeft geen klachten (10).

Osteoporose ontstaat wanneer het lichaam meer bot afbreekt, dan aanmaakt. Het risico neemt toe met de leeftijd en met name boven de 50 jaar. Bovendien hebben vrouwen meer kans op de aandoening dan mannen. Maar Osteoporose kan ook spontaan ontstaan, bijvoorbeeld door erfelijke aanleg of een te laag lichaamsgewicht, een onderliggende aandoening, zoals een andere vorm van reuma of door medicijngebruik of leefstijl. Osteoporose is onomkeerbaar. Vaak is het wel mogelijk om de botdichtheid met medicatie te verbeteren om de kans op breuken te verkleinen (11).

Wekendelenreuma - waarvan fibromyalgie de bekendste vorm is - zorgt voor pijn in spieren en bindweefsel. Opvallend is dat er bij de aandoening geen lichamelijke afwijkingen te vinden zijn die de symptomen verklaren. Fibromyalgie wordt daarom gerekend tot de Somatisch Aanhoudende Lichamelijke Klachten (ALK). Naast pijn zorgt fibromyalgie vaak voor stijfheid, vermoeidheid, stemmingswisselingen en slaapproblemen (13).

In Nederland heeft ongeveer 2% van de bevolking fibromyalgie. De klachten beginnen meestal tussen de 25 en 50 jaar en de aandoening is niet te genezen. Ook behandeling is lastig. De focus ligt vaak op pijnbestrijding en het leren omgaan met de klachten, bijvoorbeeld door oefen- of ontspanningstherapie of inzet van psychische hulp (14).