Preventie

Reuma is een verzamelnaam voor aandoeningen van het ‘bewegingsapparaat’ die niet door een ongeval zijn veroorzaakt. Het gaat om meer dan 100 chronische aandoeningen aan gewrichten, spieren en pezen.  Reuma is een chronische auto-immuunziekte die pijn, stijfheid en ontstekingen in de gewrichten veroorzaakt. Ook vermoeidheid en moeite met bewegen. Ook kunnen sommige vormen van reuma mogelijk schade aan organen veroorzaken (1).

Vier niveaus van preventie

Door de impact op het dagelijks leven en de kwaliteit van leven van patiënten is preventie een belangrijk aandachtspunt binnen het zorgpad Reuma. Het preventiebeleid richt zich op het beperken van zowel het aantal nieuwe gevallen als het verminderen van de ernst en de progressie van de ziekte bij risicogroepen en patiënten.

Binnen de preventie van reuma worden 4 preventieniveaus onderscheiden: universele preventie, selectieve preventie, geïndiceerde preventie en zorggerelateerde preventie (2).

1. Universele preventie

Deze vorm van preventie richt zich op de algemene bevolking en heeft als doel de algehele kans op het ontwikkelen van reuma te verminderen. De wijkverpleegkundige (3) speelt een belangrijke rol in universele preventie door gezondheidsproblemen bij de algemene bevolking te voorkomen. Dit gebeurt onder andere door het bevorderen van een gezonde levensstijl (zoals beweging, gezonde voeding en stoppen met roken), vroegsignalering van gezondheidsrisico’s en het stimuleren van samenwerking in de wijk met verschillende zorgprofessionals en organisaties.

2. Selectieve preventie

Selectieve preventie richt zich op bevolkingsgroepen met een verhoogd risico, zoals mensen met een genetische aanleg of bepaalde leefgewoonten die reuma in de hand werken. De wijkverpleegkundige heeft een rol bij het herkennen van risico’s (4) en het ondersteunen van mensen met een verhoogde kans op reuma. Hun belangrijkste taken zijn: het signaleren van vroege waarschuwingssignalen en risicofactoren, voorlichting geven over leefstijlverbetering zoals stoppen met roken en beweging (5), coördineren van zorg en doorverwijzen naar specialisten (6).

3. Geïndiceerde preventie 

Geïndiceerde preventie bij de wijkverpleegkundige richt zich op individuen die nog geen gediagnosticeerde ziekte hebben, maar wel al beginnende klachten of symptomen vertonen. Dit geldt ook voor mensen met een verhoogd risico op het ontwikkelen van reuma. De wijkverpleegkundige speelt hierbij een rol in het voorkomen van de verergering van de aandoening (3) en het bevorderen van zelfmanagement (7).

4. Zorggerelateerde preventie 

Zorggerelateerde preventie van de wijkverpleegkundige bij reuma richt zich op het verlichten van symptomen, het verbeteren van de kwaliteit van leven en het voorkomen van complicaties. Dit wordt bereikt door een combinatie van begeleiding, zorgcoördinatie en het bieden van educatie aan mensen met reuma . De belangrijkste taken van de wijkverpleegkundige zijn als volgt: medicatiebegeleiding, zoals de juiste inhalatietechniek- en schema toepassen bij inhaleren, maar ook bewegingsadvies (6) en leefstijladvies (8).

Op deze manier kan de zorg voor mensen met een verhoogd risico of met een reuma-aandoening verbeterd worden, wat de last van de ziekte voor zowel de patiënt als de maatschappij vermindert.

Bronnen

1. ReumaNederland. Wat is reuma? [Internet]. [geraadpleegd op: 22 januari 2025.]. Beschikbaar op: https://reumanederland.nl/reuma/wat-is-reuma

2. Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM). Wat is preventie? [Internet]. [geraadpleegd op 4 december 2024]. Beschikbaar op: https://www.loketgezondleven.nl/beleid/wat-is-preventie

3. V&VN. De wijkverpleegkundige als gezondheidsbevorderaar [Internet]. 2020 [geraadpleegd op 4 december 2024]. Beschikbaar op: https://www.venvn.nl/nieuws/de-wijkverpleegkundige-als-gezondheidsbevorderaar/

4. ReumaNederland. Nieuw onderzoek: Plants for Joints ook effectief voor mensen met artrose [Internet]. 2023. [geraadpleegd op 4 december 2024]. Beschikbaar op: https://www.reuma.nl/nieuws/nieuw-onderzoek-plants-for-joints-ook-effectief-voor-mensen-met-artrose

5. V&VN. Wijkgerichte preventie vermindert de zorgvraag [Internet]. 2023 [geraadpleegd d op 4 december 2024]. Beschikbaar op: https://www.venvn.nl/nieuws/v-vn-magazine-wijkgerichte-preventie-vermindert-de-zorgvraag/

6. V&VN. De wijkverpleegkundige als gezondheidsbevorderaar [Internet]. 2020 [geraadpleegd op op 4 december 2024]. Beschikbaar op: https://www.venvn.nl/nieuws/de-wijkverpleegkundige-als-gezondheidsbevorderaar/

7. Kenniscentrum Sport en Bewegen. Beweegrichtlijnen [Internet]. 2024 [geraadpleegd op 4 december 2024]. Beschikbaar op: https://www.kenniscentrumsportenbewegen.nl/beweegrichtlijnen

8. Thuisarts.nl. Ik heb reumatoïde artritis [Internet]. 2023 [graadpleegd op 4 december 2024]. Beschikbaar op: https://www.thuisarts.nl/reumatoide-artritis/ik-heb-reumatoide-artritis

9. Leefstijlcoalitie. Zorg voor leefstijl in de eigen omgeving door wijkverpleegkundigen [Internet]. 2023 [geraadpleegd op 4 december 2024]. Beschikbaar op: https://leefstijlcoalitie.nl/nieuws/zorg-voor-leefstijl-in-de-eigen-omgeving-door-wijkverpleegkundigen/