Interventies

De daadwerkelijke ziekteactiviteiten meten is een taak voor de reumatoloog of reumaverpleegkundige met behulp van de DAS28. Als wijkteam kun je wel de symptomen monitoren. Fysiek, maar mentaal, psychologisch, geestelijk én sociaal. Zo help je zorgvragers ook in de thuissituatie grip te krijgen op hun gezondheid. Sommige ziekenhuizen bieden apps waarin zorgvragers de activiteit van hun ziekte kunnen doorgeven aan hun specialist (2).

Naast de reumatische klachten is het belangrijk om als verpleegkundige ook oog te hebben voor comorbiditeit. Denk bijvoorbeeld aan hypertensie, hypercholesterolemie, diabetes mellitus en cardiovasculaire aandoeningen. Gezondheidsrisico's waarop zorgvragers met reuma meer kans hebben. Dit risico neemt af bij adequate behandeling van de aandoening en hangt dus nauw samen met de ziekte-activiteit (1).

De belangrijkste behandeling van reumatische aandoening is het starten met medicatie. Deze helpt om schade aan gewrichten en organen te voorkomen. Goed om te weten: op dit moment is er alleen medicatie beschikbaar die de de ziekte remt en klachten vermindert. Reumatische aandoeningen kunnen niet worden genezen. De belangrijkste reumaremmers zijn (3)(4):

• CsDMARD's - dit zijn de klassieke reumamedicijnen, zoals Methotrexaat en Sulfasalazine.

• BDMARD’s - dit zijn de biologische medicijnen. Deze worden vaak voorgeschreven als klassieke medicatie onvoldoende werkt of bijwerkingen geeft.

• TsDMARD’s - dit zijn de zogenaamde JAK-remmers die in beeld komen als de twee voorgaande medicijnen niet werken.

Je kunt zorgvragers voorlichting geven over het zetten van de injecties en eventueel hierbij ondersteunen. Uiteraard ben je altijd scherp op bijwerkingen. Let bij zorgvragers die reumaremmers gebruiken extra op vanwege een verhoogd infectierisico. Zeker als ze biologische medicatie, JAK-remmers of prednisolon gebruiken. Reumaremmers worden vaak in combinatie gebruikt met pijnmedicatie, zoals paracetamol, ontstekingsremmende pijnstillers (NSAID’s) en eventueel opioïden en medicinale cannabis (3)(4).

Welke medicatie voor iemand werkt is vaak een kwestie van proberen. Het kan daarom even duren voordat de juiste combinatie van medicatie gevonden is. Als wijkverpleegkundige kun je zorgvragers uitleggen dat het belangrijk is dat ze medicatie blijven proberen, ook als ze bang zijn voor bijwerkingen. Reumatische aandoeningen die onbehandeld blijven, zijn namelijk ook erg gevaarlijk. Aan de andere kant zijn zorgvragers bij wie de ziekte al lang rustig is vaak ook bang om af te bouwen. Ook hierover kun je voorlichting geven (1).

Naast medicamenteuze behandeling kan een gezonde leefstijl bijdragen aan het afremmen en verminderen van reumatische klachten. Adviseer zorgvragers om voedingsrichtlijnen van het voedingscentrum te volgen en schakel eventueel een diëtiste in. Bijvoorbeeld als er sprake is van overgewicht (1)(5).

Ook is het voor zorgvragers met reumatische aandoeningen belangrijk om te blijven bewegen. Zelfs als de ziekte heel actief is. Bewegen helpt een afwijkende stand van gewrichten voorkomen, houdt de spierkracht op orde en de conditie goed. Bewegen help ook tegen pijnklachten. Adviseer zorgvragers wel om activiteit te doseren en op tijd rustmomenten in te plannen. Ontstoken gewrichten kunnen dan het beste gekoeld worden. Is er sprake van slijtage of pijn? Raad dan aan het gewricht te verwarmen (1)(5).

Reuma is een pijnlijk aandoening. Soms zijn de pijnklachten van een zorgvrager zelfs erger dan je op grond van de ziekte-activiteit mag verwachten. Er kan dan sprake zijn van secundaire pijn (1). In elk geval is het belangrijk om samen met de zorgvrager de effecten van pijn op zijn leven in kaart te brengen en na te gaan. Ook kun je de zorgvrager helpen zoeken naar een effectieve coping. Om zo  de invloed van voortdurende pijn op dagelijkse activiteiten en de stemming beheersbaar te maken. Kijk voor handige tips en adviezen in het zorgpad Pijn. 

Acupunctuur wordt bij reuma vaak ingezet om energieblokkades op te heffen, waardoor zwellingen, ontstekingen, stijfheid en pijn afnemen en gewrichten beter functioneren. Ook kan acupunctuur bijdragen aan verbetering van de weerstand (13)(16).

Homeopathie is een behandeling met een homeopathisch medicijn. Deze zijn gemaakt van sterke verdunde planten of mineralen. Deze moeten het lichaam prikkelen om zich te herstellen, zodat klachten verminderen. Er is nog geen sluitende onderzoeken over de werkzaamheid van homeopathische medicijnen bij specifieke reumatische aandoeningen (13)(17).

Sommige mensen met reumatische aandoeningen gebruiken kruiden, planten en kruidenmiddelen om klachten te verminderen. Ze nemen het als thee, door het eten of in de vorm van supplementen. Denk hierbij aan (17):

• Visolie

• gamma linoleenzuur (GLA)

• Kattenklauw

• Thunder god vine

• Avocado sojaboon olie

• Boswelia

• Kurkuma

• Duivelsklauw

• MSM (methylsulfonylmethane)

• Glucosamine

Van veel kruiden supplementen is het nog niet bekend welke bijwerkingen er kunnen optreden en of ze invloed hebben op de reguliere medicatie, adviseer daarom de cliënt altijd voor start om te overleggen met de behandelende arts (13) .

In een kuroord kunnen zorgvragers met reumatische aandoeningen terecht voor behandeling en begeleiding  door verschillende behandelaars. Daarbij wordt gebruikgemaakt van natuurlijke bronnen. Ook wordt er veel oefen- en bewegingstherapie gedaan met verschillende therapeuten. Sommige zorgverzekeraars vergoeden een verblijf in een kuuroord (13).